Osman BAĞDATLIOĞLU
Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği
Yönetim Kurulu Başkanı
İthalatta Referans fiyat uygulaması uzun zamandır haksız rekabet nedeniyle zor durumda kalan üreticilerden gelen şikayetler nedeniyle başladı. 1 Eylül tarihinden itibaren başlatılan bu uygulamanın, ithalat yasaklanıyor, ithalata karşı çıkılıyor gibi yanlış algılanmaması gerekli. Bizler üretici ve ihracatçılar olarak, asla ithalata karşı değiliz. Çünkü ithalatın da yerine göre uygun koşullarla yapılması sektörün gelişimi için önemli. Biz de gerektiği zaman ithalat yapmaktayız. Ancak ithalatın belli koşulları olması, haksız rekabete yol açmaması, üreticinin bundan zarar görmemesi gerekli. İthalat ve ihracatta dengenin korunması çok önemli.
Biz üretimi arttırma, üreticiyi destekleme çabası içindeyken, özellikle son yıllarda ülkemizdeki üreticilerin haksız rekabet nedeniyle üretimi bırakma aşamasına geldiklerini görüyoruz. Örneğin Mersin, Antalya, Yalovada birçok saksı bitkileri ve kesme çiçek üreticisi güç kaybederek üretim alanlarını azaltmakta. Biz de üreticilerimizin bu olumsuz durumunu üzülerek görüyoruz.
Bu konuda Birliğimize ulaşan şikayetlerden dolayı detaylı bir araştırma yapma ihtiyacı duyduk. Birliğimiz Türkiye geneli tüm ihracatçıları temsil ediyor. Çoğu üyemiz aynı zamanda üretici ve üretimin zarar görmesi ihracata da yansıyor. Bir yarı devlet kuruluşu olarak sorumluluğumuz gereği, bu şikayetleri Ekonomi Bakanlığına bildirdik ve Bakanlıktan gelen talep üzerine kapsamlı bir araştırma yaptık. Yaptığımız araştırma sonucu istatistiklere dayanan bir rapor hazırlandı. Birliğimiz bu raporu bir buçuk yıllık bir çalışma sonucunda, resmi araştırma kaynakları olan Ekonomi Bakanlığı, TÜİK, FloraHolland, Trademap, Eurostat, AIPH ve Hollanda Tarım Ataşeliğinden aldığı verilerle hazırladı.
Üretici mağdur oluyordu
Gümrük Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı ile ortak yapılan bu çalışma sonucunda, Türkiyeye ithal edilen bazı ürünlerde gerçeği yansıtmayan fiyatlarla Türkiyeye giriş olduğunu gördük. Normalde olması gerekenin çok altında fiyatlarla ithalat yapılıyor. Tabiî ki gelen ürünlerin düşük fiyatlı veya ikinci kalite olması da mümkün. Ancak dünya mezatlarının ortalamalarına bakıldığında fiyatlarda çok büyük farklar olduğu görülüyor.
Düşük maliyetle gelen ürünler Türkiyedeki üreticiyi mağdur durumda bırakıyor. Örneğin, güle bakıldığında, Kenya, Etiyopya gibi ülkelerde iklim şartlarında çok uygun ve ucuz üretim yapılıyor. Türkiyede ithalatla ilgili bir düzenleme yapılmazsa, bu ürünler Türkiyeye geldiği zaman buradaki üreticinin hayatta kalması mümkün değil.
Bizim de birliğimizin görevi bu haksız rekabete çözüm bularak üretici/ihracatçının mağduriyetini gidermek. Bu anlamda, Ekonomi Bakanlığı ve Gümrük Bakanlığıyla yapılan görüşmeler sonucunda referans fiyat uygulamasına karar verildi. Referans fiyatlar da dünyanın süs bitkileri sektöründe en büyük mezatı olan FloraHollandın fiyatları üzerinden belirlendi. Bu fiyatlar bir üründe aylık satılan bütün kalitedeki malların ortalamasını gösteriyor. Örneğin gülde Eylül ayı referans fiyatı 26 euro sentti. Aslında bu fiyatlar zaten normal satış fiyatları olan, çok büyük bir değişiklik yapmayan fiyatlar. Türkiyeye hangi gül girerse girsin, ortalama fiyattan daha düşük olmadan, buradan vergisi ödenerek usulüne uygun olarak gelsin dendi. Aynı uygulama saksı bitkilerinde de yapıldı. Böylelikle buradaki üreticimizi bir nebze olsun rahatlatıp, yeni yatırımlara yöneltmemiz mümkün olabilir.
Üreticiyi koruyarak ithalat
Bu uygulamanın süresi yok. Her ay referans fiyatlar birliğimiz vasıtasıyla bildirilecek.
Bu referans fiyat uygulamasının örnekleri Türkiyeye mahsus değil. Örneğin çok yakın bir zaman içerisinde AB, Türkiyeden ithal edilen su ürünlerine anti damping uygulaması yaptı ve Türkiyeden giden mala yüzde 9luk bir ek vergi getirdi. Bu her ülkenin kendi sınırlarını, üreticisini korumak için yaptığı bir uygulama.
Referans fiyatın anlamı ithalatlı durdurmak değil, ithalatla geçimini sağlayanlara zarar vermek değil, dünyanın her yerinde uygulandığı gibi tamamen Türk üreticisini koruyarak Türkiyedeki üretimi geliştirip kaliteyi yakalamak için konulan bir uygulamadır.
Referans fiyat uygulamaları sisteme oturduktan sonra da kesme çiçek ithalatında yüzde 47 olan gümrük vergilerinin en kısa zaman içerisinde yarı yarıya düşürülmesi gerekiyor. Rekabet koşulları biraz normale döndüğü zaman bu da olacaktır.
Biz her zaman üreticimizin yanındayız. Bu sektörün ilerlemesi de ancak üreticilerin korunmasıyla mümkün olacaktır.
