MÜSİAD Peyzaj, Süs Bitkileri, Seracılık Komitesi sektörün yaşadığı sorunları rapor ederek ilgili bakanlıklara sundu.
DÜNYANIN VE ÜLKEMİZİN MARUZ KALDIĞI, CORONAVİRUS SALGINI SÜRECİNDE ÜLKEMİZ TARIM SEKTÖRÜNÜN AYAKTA KALMASI,ÜRETİMDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN DEVAMI VE GIDA ÜRETİM&TEDARİK ZİNCİRİNDE BİR AKSAMA OLMAMASI İÇİN; SÜREÇ VE SONRASINA YÖNELİK TESPİTLER,TAVSİYELER,ÖNERİLER VE YAPILMASI GEREKENLER
1. Sektörün Ziraat Bankası ve Kamu Bankaları ile Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankalara olan kredi borçları, vergi, SGK, BAĞKUR, TARSİM ve benzeri ödemeleri, salgının en az bir yıl sonrasına, faizsiz olarak ertelenmeli ve gerekli şekilde yeniden yapılandırılmalı
2. Üreticilerin Nisan ayında başlayacak,Mayıs ve Haziran ayında da devam edecek olan, ekim-dikim sürecinde; fide, tohum, ilaç, gübre, sera naylonu, sulama sistemi malzemeleri tarım alet ve makinaları vb ihtiyaçları; tarım kredi kooperatifleri ve üretici birlikleri gibi ortaklıklar aracılığı ile finansmanı devletçe karşılanmak üzere hızla tedarik edilmeli.Yada Ziraat Bankası kanalıyla faizsiz oluşturulacak finansman desteği ile özel sektörden tedariğine olanak verilmesi.
3. Mevcut durumda hasat dönemine girmiş olan kesme çiçek ürünlerinin 5’i hasat edilmiş ve e’i serada kalmıştır. Mevsimlik çiçek ürünlerinin ve saksılı bitkilerin ise tamamı serada kalmış durumdadır. Pazarlanma şansı kalmayan bu ürünler ve benzer durumdaki sebze-meyve ve diğer tarım ürünleri için mücbir sebep kapsamında bir “Corona Virüs Tazminatı” ödenmeli. Bu durumdaki üreticilerin üretim sürecinden çekilmesinin önüne geçilmelidir.
4. 2019 yılı süt ve buzağı desteklemeleri bir an önce ödenmeli ve artan fiyatlar nedeniyle tedariğinde üreticiyi zorlayan yem sorunu çözülmeli. Tahsilat yapamayan ve nakit akışı bozulan tarımsal kooperatiflere ödemelerini yapabilmeleri için kamu bankalarından faizsiz kredi kullandırılmalı.
5. 2020 yılı desteklemelerinin bir kısmı avans olarak, kayıtlı üreticilere acilen ödenmeli.
6. Tarımsal işletmelere kolay erişilebilir, ipoteksiz, KGF benzeri faizsiz ya da çok düşük faizli ve kredi taksit ödemelerinin bir üretim sezonu sonrası başlayacağı biçimde tarımda “Üretime Devam Kredisi” hızla hayata geçirilmeli.
7. Yaş meyve ve sebze ile kesme çiçek ürünleri başta olmak üzere, tarım ürünlerine yönelik bozulabilir ürün damgası uygulamasına geçilerek gümrük işlemleri hızlandırılmalıdır. İhracat nakliyesinin hızlanması için şoförlerin vize işlemleri önceliklendirilmesi ve şoförlere hızlı kit uygulanması ivedilikle hayata geçirilmelidir.
8. Yaş meyve ve sebze ile kesme çiçek ürünlerinde yurtdışı pazar paylarımızı koruyabilmek için, fahiş artan, uçak kargo bedelleri devletçe karşılanmalıdır.Tamda bugünlerde sonrası için pazarımızı arttırmak tamda devletimizin bu konudaki kararlılığına ve desteğine bağlıdır.Atıl durumda bekleyen uçaklarımız,ivedilikle bu amaca hizmet etmelidir.
9. 2019 yılına göre yüzde yüzü aşan fiyat artışları görülen, zirai karantina ve zirai mücadele müdürlükleri döner sermaye işletmeleri standart belge ücretleri; 2019 yılı yeniden değerleme oranını geçmeyecek biçimde düzenlenmeli ve tarımsal ticaretin hızlandırılması amacıyla bürokratik işlemler azaltılarak merkez tarafından uygun bulunan bazı yetkiler taşra teşkilatlarına aktarılmalıdır.
10.Sektörde istihdam kaybını önleyecek desteklemelerin mutlaka artırılması gerekli, aile çalışması da istihdam desteklemelerinden faydalandırılmalı, yevmiyeli işçiler ve mevsimlik tarım işçileri için barınma, beslenme ve sağlık koşullarını kapsayacak Kızılay alt yapısından faydalanılan özel paket sunulmalı.
11. Tarımsal üretim yapılan ancak mülkiyet sorunu nedeniyle ÇKS kaydı oluşturulamayan arazilerde üretim yapanlar, özel kayıtlar oluşturularak tarımsal desteklerden faydalandırılmalıdır. Böylece süreç sonrasında, tarımsal üretimdeki kayıt oranı da yükselecektir.
12. Tarım sektörü, girdi sağlayan tedarikçileri ve lojistiği ile birlikte bütün olarak mücbir sebep koşulları kapsamına alınmalı.
13. Şirketlerin ödeme sisteminin tıkanmaması için belirli bir dönemde aldıkları faturaların tutarları, devletçe tedarikçiye ödenmeli ve şirket hesabına kredi olarak kayıt edilmeli.
14-Bu süreçte tarımsal üretimde en önemli faktörlerden olan,verime ve üretim miktarına direkt etki eden gübre tedariğinde sıkıntı yaşanmaması için, sektörün henüz adapte olamadığı, maliyetleri yükselten, işleyişi zorlaştıran GTS Barkod uygulamasının, tamamen veya kısmen (sıvı gübreler, organik ve organomineral gübreler bağlamında) askıya alınması ve gübre üretim, sevkiyat sürecinin mevcut kanun ve genelgelerle devamının sağlanması gerekmektedir. Gübre Takip sisteminde yaşanan zorluklar nedeniyle GTS uygulamasının A tipi ürünler dışında, yani B tipi ürünlerde uygulamasına geçici olarak ara verilmelidir.
15-Tüm tarım sektörümüz açısından, gümrüklere gelen tarımsal hammaddelerin millileşmesinde gerek personel azlığı gerek TSE’nin numune almasının belirli günlerde olması nedeniyle yaşanan gecikmelerin önüne geçmek için tarımsal ürün&hammadde girişlerinde kolaylık sağlanması, üretim süreçlerinin aksamaması açısından büyük önem arz etmektedir.
16-Şekerpancarı,Mısır, Ayçiçeği, bakliyat gibi tarımsal sanayi, gıda, hayvancılık sektörü ve daha birçok sektöre katkı sağlayan endüstri bitkilerinin, ekilişindeki var olan kotalar kaldırılarak, gerekli tohum, gübre, mazot vb desteklerde verilerek maximum düzeyde ekiliş yapılması sağlanmalıdır.Dünyanın durduğu bu süreçte en azından tarımsal anlamda bir üretim hamlesi başlatılmalıdır.
17-Tarımsal üretimin sürekliliği, tarımsal girdi üreten ve sağlayan firmaların ayakta kalmasıyla mümkün olacaktır. Bu süreçte öncelikle tarımsal girdi(tohum, gübre, ilaç,fide vb) üreten, firmalara faizsiz 12 ay geri ödemesiz,uzun vadeli kredi sağlanmalıdır. Bu finansman KGF gibi bir kaynakla verilmelidir.
18-Tarımsal girdi sekötürünün kullanıcılara direkt ve dijital platformlardan ulaşmasını sağlayacak altyapı çalışmaları, mevzuat çalışmaları hızlandırılmalı, geleneksel kanallara alternatif lojistik imkanları hızla hayata geçirilmeli
19-Avrupa ya ihracatımız şu an ürün çeşitliliği nedeniyle küçük ölçekte devam etmektedir. Kapıda yaşanan şöför değişimileri 1-2 gün vakit kaybına sebep olmaktadır. Geçen hafta Kapıkule’de şöforler için uygulanacağı söylenen hızlı KİT uygulaması faaliyete geçmemiştir. Yaklaşan meyve sezonu sebebi ile ihracatımız artacaktır. Bugün kü şartlarda lojistikle ilgili ciddi sıkıntı yaşamamız ve taahhütlerimizi yerine getiremeyeceğimiz gözükmektedir. Ayrıca konsoloslukların kapalı olması şöför lere vize sıkıntısı oluşturmaktadır. Hızlı kitin acilen devreye girmesi ve vize sorununu çözülmesi meyve-sebze ihracatı yapan üyelerimiz için çok büyük önem taşımaktadır
Peyzaj Süs Bitkileri Seracılık Komite Başkanı
Muhammet ŞİRİN
