İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümünden 2017 Bahar Döneminde mezun olan peyzaj mimarlığı öğrencisi Asya Berfu Atalay, bölüm birincisi olarak okulunu tamamladı. Asya Berfu Atalay, aynı zamanda Bitirme Projesinden aldığı tam puanla da birinciliği kimseye kaptırmadı. Asya Berfu Atalay başarılı olduğu kadar ilgi çekici de olan Bitirme Projesi ile jüri üyelerinin dikkatini çekmeyi başardı. Atalay ile İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla Kampüsünde gerçekleşen mezuniyet töreni sonrasında duygularını paylaşmak ve bitirme projesi üzerinde konuşmak amacıyla buluştuk. Henüz kepini yeni takmış, çiçeği burnunda peyzaj mimarlığı mezunu Asya Berfu Atalay büyük bir heyecan yaşıyor. Mezuniyet töreninde diplomasını ve birincilik belgesini alan Atalaya Plant Dergisi olarak başarılarından ve Bitirme Projesi dolayısıyla başarı plaketi sunduk. Türkiyede peyzaj mimarlığının geleceği olduğunu inandığımız Asya Berfu Atalay ve onun gibi yeni mezun arkadaşlarımızı destekliyor ve başarıların daim olmasını arzu ediyoruz.
BİTİRME PROJESİ
Peyzaj mimarlığı öğrencisi Asya Berfu Atalayın Bitirme Projesi olarak sunduğu çalışma jüri üyelerinin takdirini ve en yüksek notunu aldı. Bitirme projeleri Jüri Üyeleri şu isimlerden oluştu; Doç. Dr. Meltem Erdem Kaya, Doç. Dr. Fatma Ayçim Türer Başkaya, Dr. Melih Bozkurt, Dr. H. Serdar Kaya, Araş. Gör. Duygu Özgür, Araş. Gör. Emine Çoban, Prof. Zekiye Yenen, Y. Peyzaj Mimarı Arzu Nuhoğlu, Y. Peyzaj Mimarı Ömür Sözer.
Bitirme projesi aynı zamanda ‘Peyzaj Mimarlığı Bölümü Öğrencileri Bitirme Projesi Ödülleri - 2017de de yine birinciliği kaptı. İzmire bağlı Bergama ilçesini fokusa alan çalışma, ‘Bergama Habitatının Yeni Tanımı / Ekolojik ve Kültürel Bir Müdahale adını taşıyor. Tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan Bergama, genç bir peyzaj mimarının elinde bambaşka bir bakış açısıyla görüldü. Bergamanın mevcut sahip olduğu potansiyeli geliştirilerek sürdürülebilir bir yapı ortaya konuldu. Proje sadece Mimarlık Fakültesi çatısı altında değil, aynı zamanda yerel yönetimle de paylaşıldı. Bir öğrencinin çizmiş olduğu proje, belki de ileriki yıllarda Bergamanın kaderini etkileyecektir. Belli mi olur!
ÇOK KATMANLI BERGAMA
Tarih boyunca ayakta kalmayı başarmış olan Bergama doğal olarak çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Bu çok katmanlık Asya Berfu Atalayın projesinde önemli bir yer tutuyor. Atalay, projenin tanıtımına şu sözlerle giriş yapıyor: Bergama, tarihten bugüne kadar birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış müthiş bir kültürel ve doğal mirasa sahiptir. Tarih boyunca burada yaşamış toplumlar kendini kültürleriyle Bergamayı harmanlamayı başarmış ve çok katmanlı bir Bergama yaratmışlardır. Bu çok katmanlı Bergamayı anlamaya çalışırken genelden özele bir yaklaşım izlendi. Öncelikle ‘habitat kelimesinin anlamından yola çıkıldı. Habitatı yaşamın ve gelişmenin doğal olduğu ortam olarak ele aldıktan sonra Bergama için doğal yaşam ve gelişim nasıl sağlanır sorusu düşünülmeye başlandı.
Bergamanın habitatı nasıldır?
Habitat kelimesinin ekolojik çağrışımına ek olarak Bergama için yaptığı çağrışım daha farklıydı. Bergamanın yaşamasının ve gelişmesinin doğal olmasında katıda bulunan şeyler alsında orada halihazırda yaşayan ve üreten insanlardı. Böylece bu proje, Bergamanın habitatı yeniden tanımlamaya başladı ve sürdürülebilmesi için doğal olan etkenleri, katmanları daha görünür kılmayı sağladı. Bergamanın habitatını üretken bir habitat olarak tanımladıktan sonra kimin, neyin ne ürettiği, nasıl ürettiği soruları oluşmaya başladı. Bu soruları cevaplarken en belirgin etken yaşayan insandı ve tarihten bugüne kadar da Bergamayı şekillendirmiş olan toplumlardı.
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
Projenin can alıcı noktası sürdürülebilir bir Bergama oluşturmak. Asya Berfu Atalay da kişisel peyzaj yaklaşımında sürdürülebilir peyzajı özellikle benimsemiş birisi. Kariyer hedefinde de bu var. Bugünlerde İtalyada master yapabilmek için girişimlerde bulunuyor. Ana konusu yine sürdürülebilir peyzaj... İtalya Milano Politeknik Üniversitesinde master eğitimi görmek için olumlu cevap bekliyor. Sürdürülebilir Mimarlık ve Peyzaj Tasarımı üzerine 2 yıllık eğitim görecek. Atalayın kariyer hedefinde akademisyenlik var. Yurt dışı eğitimini tamamladıktan sonra mezun olduğu İstanbul Teknik Üniversitesine akademisyen olarak geri dönmek istiyor. Çok sevdiği okuluna ileride katkı vermek arzusu içerisinde. Kariyer hedeflerini titizlikle planlıyor.
BERGAMA HABİTATININ YENİ TANIMI
Asya Berfu Atalayın mimarı olduğu bitirme projesine geri dönersek, projede nelerin ön plana çıktığını soruyoruz. "Bergamanın yerel dokusunu koruyacak ve halkın günlük yaşam düzenine müdahalede bulunmadan var olanı görünür kılan bir yaklaşım benimseyerek. Yerel halk yine üretimine devam ederken planlı bir şekilde gelişip büyüyen Bergama yine bu döngünün son varış noktası olmayı hedefler. Yani böylece, üretmek, gelişmek ve toplanmak dediğimiz etaplar gerçekleşmiş olur."
Bergama için öngördüğünüz gelecek senaryosu nedir?
Bergama için öngörülen gelecek senaryosunda ilk iki ortamı hazırlamak ve halkın fikirlerini alma yönünde ilerler. Bu süreçte toplantılar yapılır ve yenilenecek veya rehabilite edilecek katmanlara karar verilir. İki sene boyunca süre gelen toplantılarda, forumlarda toplanan yerel halk daha da birbirine bağlanmaya başlar. Beş sene içerisinde üretim yapılabilecek olanak ve yer sayısı da arttığı için yerel halk ve diğer dışarıdan gelen insanlar değerlerini daha çok paylaşma şansı bulurlar ve böylece tanınırlıkları ve üretkenlikleri artar. Bu gelişme iki taraf için de geçerlidir. Beş ile on sene içerisinde öngörülen gelişmeler arasında artık yeni yetişen bir bilinç vardır ve bu bilinç sayesinde yerel halk kendi ürettiğinin ne kadar değerli olduğunu bilir ve bu bilen nesiller yetiştirir. Böylece Bergamanın bilinirliği ve tanınırlığı hem ülke hem de dünya çapında artar. Sonraki beş yıl içerisinde artık gelişen Bergama için yeni bir sistem önerilir ve bir döngü tasarlanır. Bu programın sürdürülebilirliği için öngörülmüş ve tasarlanmış bir sürü mekan ve bunların getirdiği yeni bir üretim ağı ve ekolojik bağlantısı vardır. Bu mekanlar bütün Bergamaya dağılmıştır ve hepsinin önceliği yerel halkın, yaşayan insanın birliğidir.
Bu proje Bergamanın ekolojik çeşitliliğine nasıl katkı sağlıyor?
Program mekanları Bergamanın tarım alanlarından, tarihi alt yapısından ve kültürel karakterinden esinlenerek tasarlanmıştır ve hepsi üretim ağına katkıda bulunmaktadır. Şehrin içine dağılan ekolojik ve kültürel üretim mekanları Bergama halkının ve gelen ziyaretçilerin Bergama karakteriyle tanışmasını ve onu doğal olarak geliştirmesi için tasarlanmıştır. Bergamanın ekolojik çeşitliliğine en çok katkıda bulunan iki deresinin arasında konumlanmış ve programlanmış mekanlar derenin de rehabilite edilmesiyle dengeli bir ekolojik döngü oluşturur. Bu ekolojik döngü, önerilen kültürel döngüyle harmanlanır ve Bergamanın tanımlanan habitatına yerleşir.
Projenizde organik pazar da yer alıyor.
Evet. Program mekanları şehir merkezine ve Kızıl Avluya yakın konumlanan şehir konseyi ile başlar ve bu konsey çoğalarak Bergamaya yayılır. Devamında ekolojik üretim ve çeşitlilik sağlayan ortak tarım alanları vardır. Bu ortak tarım alanlarında Bergamada doğal olarak yetişen ve Bergama halkının ve ziyaretçilerinin kendi emekleriyle ekip diktiği ve devamında haftalık organik pazarlarda sattığı ürünler yetişir. Ortak tarım alanları herkesin kullanıma açık ve elverişlidir. Diğer bir önemli üretim faktörü olan kültürel üretim de aynı ekolojik üretim gibi tüm şehre yayılmıştır. Yerel halkın ve ziyaretçilerin katıldığı atölyeler istasyon sistemi şeklinde şehirde konumlanmıştır. Kültürel üretim istasyonları ve satış yerleri de Bergama için öngörülen üretim ağının ve yeşil altyapının bir parçasıdır.
Sonuç olarak, bu proje yeni ekolojik ve kültürel üretim ağıyla sürdürebilir bir Bergama öngörmektedir. Bunu sağladığı mekanlar Bergamanın üretim kapasitesini artıracak ve böylece Bergama kendi doğal habitatına saygı duyarak gelişmeye devam edecektir. Bergama halkının merkezde olduğu bu proje Bergamanın kültürel ve ekolojik değerlerini iyileştirip günlük hayata kazandırır.
Asya Berfu Atalay, a student graduated from the Department of Landscape Architecture of Istanbul Technical University Faculty of Architecture in 2017 Spring Semester with highest degree. She also won the first place with the full score from the final project. The study, which focuses on the Bergama district of İzmir and named as New Definition of Bergama Habitat / Ecological and Cultural Intervention. Bergama district where hosted many civilizations throughout history, was seen with a different perspective in the hands of a young landscape architect.
