İhracat ve ithalatla ilgili merak edilen soruları ÜNSPED Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler Yalova Şube Müdürü Özlem Önderoğlu ile konuştuk. Süs bitkileri alanında ihracat ve ithalat yapan firmalar uzun süredir bazı sorunlarla karşılaşıyorlar. Özellikle son yıllarda üretimde yakalan yüksek kalite ve ardından ekonomideki gelişmeler neticesinde oluşan kur artışı sonrasında firmaların ihracat yapan firmaların sayısı artış gösterdi. Firmaların yaşadığı sorunları ve öğrenmek istediklerini ÜNSPED Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler Yalova Şube Müdürü Özlem Önderoğlu'na sorduk.
İlk olarak sizleri tanıyabilir miyiz?
Şirketimiz, 1981 yılında "ÜNSPED Beynelmilel Nakliyat-M. Haluk Ündeğer" unvanı ile faaliyetine başlamış; 1995 yılında anonim şirket statüsüne geçerek, faaliyet kapsamını "ÜNSPED Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler A.Ş" olarak genişletmiştir.
ÜNSPED, 29 şehirde 60 servis noktasında 1/3'ü Gümrük Müşaviri ve Gümrük Müşavir Yardımcısı olmak üzere yaklaşık bin 700 uzman personelden oluşan yaygın hizmet ağıyla gümrük müşavirliği ve dış ticaret danışmanlığı hizmeti vermektedir. Şirketimiz, farklılaşan müşteri ihtiyaçlarını doğru belirleyebilmek, onlarla daha iyi ve sürekli iletişim kurabilmek amacıyla müşteri temsilcisi sistemi ile çalışıyoruz. Müşteri temsilcilerimiz, uzmanlık sistemiyle yetişmiş yetkin, dinamik kadrolardan oluşuyor. İthalat ve ihracat departmanımız, müşterilerimize daha iyi hizmet vermek ve müşterilerimizin faaliyet gösterdikleri sektördeki gereklilikleri anlayarak, hizmet sunmak için sektörel bazda örgütlenerek, uzmanlaşmıştır. Uzman kadromuz ile müşterilerimize hizmet verdiğimiz sektörler; beyaz eşya & küçük el aletleri, çiçekçilik ve süs bitkileri, deri, elektronik, enerji, gıda ve tarım, havacılık, hazır giyim, hızlı kargo, ilaç-medikal, kimyevi maddeler, leasing, lojistik- taşımacılık, makine, mobilya ve ahşap, otomotiv, otomotiv yan sanayi, plastik, petrokimya, sağlık, savunma, teknoloji-otomasyon, tekstil, tütün ve yan sanayi, ziraat, diğer tüm sektörler.
Süs bitkileri sektöründe 2008 yılından bugüne ÜNSPED Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler AŞ ‘de Yalova Şube Müdürü olarak görev yapmaktayım, 1998 yılında Uludağ Üniversitesi, Gümrük İşletme bölümü ön lisans programını tamamladıktan sonra Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Yönetim Organizasyon bölümünde lisans eğitimini tamamlayarak sektöre adım attım. 15 yıldır bu Yalova başta olmak üzere Türkiye'nin 60 servis noktasında A'dan Z'ye uzman kadromuzla dünden bugüne büyüyerek süs bitkisi, fidan, fide, torf, tohum, saksı, ilaç gibi yan ürünlerin de tedarik zincirini kapıdan kapıya sistemiyle Türkiye'de Edirne'den Sarp'a İzmir ‘den Adana ve Antalya'ya tüm ‘Bitki Giriş Kapılarında' ve tüm Gümrük İdarelerinde işlem yapmaktayız. Yaptığımız işte güncel tüm mevzuatı takip ederek firmalarımıza bu yönde oluşan ihtiyaçlarında kanunlar doğrultusunda müşavirlik hizmeti vermeye devam etmekteyiz. Sektörün öncü firmalarının yanı sıra sektöre yeni kazandırdığımız İthalat ve ihracatta destek olduğumuz firmalarımızı da ekleyerek devam etmekteyiz.
Süs bitkileri sektörü ihracat alanında son yıllarda atılım içerisinde bunun yansımaları nasıl oldu?
Tüm Dünya ülkelerini saran pandemi ile birlikte süregelen bir dönemden geçtik, lakin biz Türkiye olarak pandemi dönemini gözle görülür şekilde AB ülkelerine yapmış olduğumuz ihracat ile taçlandırdık. AB ülkeleri bugüne kadar sektörde bize mal satan ülke konumda iken, bizden ciddi adetlerde sözleşmeler ile alıcı konuma geçtiler. Rusya -Ukrayna savaşı ile devam eden AB ülkeleri tedarik zincir bozulmuş, Rusya ülkemizin müttefiki haline geldikten sonra pazar payımızı ciddi oranda yükselmiştir. Ticaretimizde mal alan konumundan satıcı stratejik ülke konumuna geçilmiştir.
Bitki ihracatı diğer üründen çok daha farklı prosedürlere tabi tutuluyor. Ülkemizden yapılan süs bitkileri ihracatında hangi sorunlar yaşanıyor?
Bitki ve bitkisel ürünlerin ihracatı; ülkelerin topraklarını korumaları amacıyla belli başlı özellikler içeriyor, Zirai karantina zararlısı etmenlerin bir ülkeden başka bir ülkenin topraklarına taşınmasına hiçbir ülke müsaade etmemektedir. Bu bağlamda her ülke kendi önlemini alarak her yıl güncellenen Zirai Karantina Tebliğini yayınlar. Bu tebliğlerde hangi ülkelere hangi bitki ve bitkisel ürünlerin giremeyeceği, ithalatı serbest olan ürünlerin hangi mikroorganizmalardan ari olarak ülkeye alınacağı ve tabi tutulacağı testler kesin ve net olarak belirtilerek, alıcı ve satıcının zirai karantina hükümlerince ticaretlerini korumaları için alınacak tedbirler başta olmak üzere yönetmeliklerle belirlenir. Sıkça karşılaşılan problemlerin başında, üretici firmaların Tarım İl Müdürlüklerindeki evraklarının eksikliği, periyodik kontrollerini yapılmaması ve pasaport sistemine tam entegre olmamalarını sıralayabiliriz.
Yaşanan bu sorunların üstesinden gelebilmek adına ihracatçılara neler söylemek istersiniz?
Öncelikle üreticilerimiz ihracat yapacaklarında bizler gibi alanında uzman kişilerle irtibata geçerek, ihracatın; zirai karantina, ihracatçılar birlikleri, gümrükleme gibi alanlarda ne yapacaklarının bilgisini araştırarak öğrenmeliler. Hâlihazırda bağlı oldukları Ticaret ve Sanayi Odaları her yıl ihracat ile alakalı eğitimler düzenlemekte, bunlara muhakkak katılmaları kendileri katılamıyorsa müesseselerinden görevlendirecekleri personellerini yönlendirmeleri işlerini fazlasıyla kolaylaştıracaktır. Bu eğitimleri dönem dönem ÜNSPED Gümrük Müşavirliği olarak Odalarda bizler de tamamen ücretsiz olarak vermekteyiz. AB ülkelerine gidecek eşyalarda çoğu türlerde analiz şartı olmakla birlikte, ülkemizde "bitki pasaportu" sistemine dâhil olan üreticilerimizin bu şartları taşıdıkları için Türk Cumhuriyetlerinde ve üçüncü dünya ülkelerine yaptığımız ihracatlar nispeten bizim mevzuatımıza uygun olduğundan daha basit olmaktadır.
Süs bitkileri sektöründe bazı bitkilerin ülkemizde üretimi mümkün değil ya da farklı ticari sebeplerle ithal edilmesi durumu oluşuyor. Bu bağlamda ithalat konusunda neler söylersiniz?
Üretimi ülkemizde olmayan veya farklı sebeplerle ithalatı yapılacak üretim materyali, tohum, fide, çelik, daldırma ve fidanların Gümrük Vergileri ve ithalatta tahsil edilen diğer vergi kalemleri ile birlikte Katma Değer Vergilerinde muhakkak bir düzenlemeye gidilmesi önem arz etmektedir. Ticari olmayan üretim girdilerinin maliyetlerinin bunların yetiştirilmesinde Tarım Bakanlığımızın verdiği destekler gibi Ticaret Bakanlığı'nın da üreticilere destek olmasını ve Üretici Belgesi ve / veya Üretim Taahhüdü verilmek suretiyle üretici firmalarımızın korunarak getirecekleri ürünlerde vergi mevzuatında bir an önce düzenlemeye gidilmesi tarım sektöründe dünyadaki yerimizi belirleyici en önemli unsurlardandır.
İthalat konusunda firmaların yapması gerekenleri ve bürokratik düzeyde iyileştirilmesi gerekenlerle ilgili neler söylersiniz?
İthalat konusunda firmalarımız kendilerine bir yol haritası belirlemeli. Bağlı oldukları Tarım İl Müdürlüklerine giderek eksik evraklarını vaktinde tamamlamalıdır. Bitki Pasaportunda kayıt altına girmeleri, üretici birliklerinin sirkülerlerini muhakkak takip etmeleri ve ithal edecekleri ürünler için bizlerden (gümrük müşavirlerinden) muhakkak güncel mevzuat konusunda destek almaları önem arz etmektedir.
Son olarak ithalat ve ihracatına dair eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Sektörümüz çeşitliliğin çok olduğu bir alan, her gün daha yeşile hasret yaşadığımız bu dünyada gözde sektörlerin başında geliyor. Toprağa ve yeşile dair tüm canlılar için yaşanabilir bir dünya istiyoruz ve bunun için profesyonel üretim, iyi pazarlama, zamana ayak uydurabilen bir ekip, her daim taze bilgi bizi rakiplerimizin arasından sıyrılarak daha yukarıya taşıyacağı temennisindeyiz.
